شهرستان بم یکی از شهرستانهای استان کرمان در جنوب شرقی ایران است. مرکز این شهرستان شهر بم است. این شهرستان بیشتر منطقهای کویری به حساب میآید. جمعیت شهرستان بم بنا بر سرشماری سال ۱۳۸۵ مرکز آمار ایران، برابر ۲۸۲۳۱۱ نفر است.
این شهرستان از شمال به شهرستان کرمان، از خاور به شهرستانهای زاهدان و ایرانشهر از استان سیستان و بلوچستان، از جنوب به کهنوج و از باختر به جیرفت محدود میشود. مرکز این شهرستان از نظر جغرافیایی در ۵۸ درجه و ۲۱ دقیقه درازای خاوری و ۲۹ درجه و ۶ دقیقه پهنای شمالی و در ارتفاع ۱۰۶۰ متری از سطح دریا قرار دارد. شهر بم در ۲۰۰ کیلومتری جنوب خاوری کرمان و در مسیر راه کرمان - زاهدان واقع است.
بم یکی از شهرهای تاریخی ایران و استان کرمان است طوری که اگر بخواهند به یک جهانگرد دو سه عکس تاریخی از ایران نشان دهند حتما یکی از آنها ارگ بم است (ارگ بم بزرگترین بنای خشتی جهان است که از لحاظ عظمت و زیبایی با دیوار چین مقایسه می شود). شهر بم به فاصله تقریبی ۱۲۰۰ کیلومتری پایتخت قرار دارد، این شهر به لحاظ تاریخی و محصولات کشاورزی (بهویژه خرما) ، معروفیت جهانی دارد. شهر قدیم بم به دروازه شرق ایران شهرت داشتهاست.
بم در گذشته یکی از پنج کوره ایالت فارس بود. ابن حوقل مؤلف کتاب صورةالارض در قرن چهارم هجری از بم به نام شهری که از جیرفت بزرگتر و هوایش از آن سالمتر و دارای نخلستانهای زیاد بوده، یاد کردهاست. همچنین از سه مسجد بم به نامهای مسجد خوارج و مسجد هزاران و مسجد قلعه نام برده و به تفصیل پارچههای مرغوب و زیبایی را که در آن جا بافته میشد، ذکر کردهاست. بنا به گفته مقدسی در کتاب احسنالتقاسیم، باروی شهر بم چهار دروازه به نامهای نرماشیر، کوسکان، آسبیکان و کورجین داشتهاست. طبق گفتهٔ وی بیشتر بازارهای بم در خارج شهر و تعدادی هم در داخل شهر قرار داشتهاند. بم در مسیر جادههایی که جنوب خاوری ایران را با سیستان، افغانستان و بلوچستان مرتبط میکند قرار دارد. به همین جهت این شهر از دوره ساسانیان اهمیت نظامی و بازرگانی زیادی داشتهاست. شهر بم در سال ۱۱۳۱ ه.ق به تصرف محمود افغان درآمد، ولی به علت شورشی که در قندهار روی داد آنجا را رها کرده عازم قندهار شد. ولی بار دیگر در سال ۱۱۳۴ ه.ق بر بم استیلا یافت و این وضع تا سال ۱۱۴۳ ه.ق که نادر، اشرف افغان را شکست داد، ادامه داشت. در سال ۱۲۰۹ ه.ق، لطفعلیخان زند، در همین شهر توسط عمال آقا محمد خان قاجار دستگیر شد. خان قاجار به یادگار این موفقیت منارهای از سرهای ۶۰۰ تن از مخالفین خود در بم برافراشت.
ارگ بم
ارگ بم در گوشه شمال شرقی و چسبیده به شهر و در مجاورت جاده ی ابریشم قرار دارد و بنا به روایات متعدد، مربوط به دوران اشکانی و یا هخامنشی است. تا اواخر دوره قاجار، ارگ بم همچنان مسکونی بودهاست. ارگ بم در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ به شماره ۵۱۹ در فهرست آثار ملی و شهر بم با عنوان بم و منظر فرهنگی آن در ژوئن ۲۰۰۴ در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسیدهاند. ارگ بم بزرگترین بنای خشتی جهان است که از لحاظ عظمت و زیبایی با دیوار چین مقایسه می شد اما متاسفانه در زلزله دی ماه سال1382 این بنای بی نظیر آسیب جدی دید و هنوز با گذشت چند سال از وعده های مسئولین همچنان این بنا به همان شکل مانده است.
آب و هوا:
آب و هوای بم گرم و خشک است اما به علت مجاورت با کویر آب و هوای متغیری دارد، به طوریکه گاهی اوقات در تابستانها گرمترین و در زمستانها سردترین نقطه کشور گزارش شدهاست. میزان بارندگی سالانه بطور متوسط ۶۸ میلیمتر است.
اقتصاد:
باغداری، کشاورزی، دامداری و قالیبافی پایه و اساس اقتصاد بم را تشکیل میدهند.
کشاورزی و باغداری در شهرستان بم صددرصد آبی بوده و آب کشاورزی از کاریز و رودخانه تامین میشود. محصولات عمده کشاورزی این شهرستان گندم، جو، پنبه، تره بار، مرکبات و از همه مهم تر خرما بوده که بهترین نوع خرما در دنیا شناخته شده و به «مضافتی» مشهور است.
دامداری شهرستان بم بسیار کم، و بیش تر در بخش راین رواج دارد. به طور کلی دامداری در این شهرستان شامل پرورش گوسفند، گاو، طیور و شتر است.
معادن سرب و روی درارتفاعات جنوب باختری بم وجود دارد.
مشاهیر بم:
· رفعت نظام نرماشیری، آزادیخواه دوره مشروطه
· پروفسور محمود لشکری زاده بمی، ریاضیدان و صاحب نظریه بمی (نمایشی بر نیم گروههای توپولوژیک)
· پروفسور عباس افلاطونیان، متخصص درمان ناباروری و موسس بزرگترین مرکز ناباروری خاورمیانه
· پروفسور حمید رحمت، رئیس انجمن جراحان مغز و اعصاب ایران و استاد نمونه دانشگاه تهران
· دکتر اصغر مکارم، استاد برجسته دانشگاه علوم پزشکی تهران
· دکتر رضا اشرف زاده، استاد ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد و خیام شناس معاصر
· دکتر احمد اکبری، رئیس دانشگاه سیستان و بلوچستان
· دکتر کمشکی، رئیس مرکز مطالعات اقیانوس اطلس وزارت دفاع آمریکا
· مرحوم داریوش رفیعی
· مرحوم ایرج بسطامی
· کورس سرهنگ زاده
· مهدی بهزادپور (بهزاد)
· مرحوم علی سلطانی، نوازنده
· حسین مجیدیان نوازنده سه تار
· بی بی حیاتی بمی، شاعر قرن یازده هجری
· طیان ژاژخای معروف به طیان بمی، شاعر قرن چهارم
· سید طاهرالدین بمی، عارف و صاحب کتاب "بم نامه" که در موزه مسکو نگهداری می شود.
· استاد شاهرخی شاعر سرود ملی و چهره ماندگار جمهوری اسلامی
· محمد علی جوشایی، غزلسرای معاصر
· اهورا ایمان، ترانه سرا و عضو سابق شورای شعر و موسیقی وزارت ارشاد
· محمد علی علومی، نویسنده رمان "شاهنشاه در کوچه دلگشا" رمان برتر طنز ده سال اخیر ایران و برنده دو دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی
· روح انگیز سام نژاد اولین هنرپیشه زن سینمای ایران