شرکت تعاونی:
شرکتی است متشکل از اعضای دارای نیاز مشترک که انگیزه آنان صرفا” تجاری نیست و به افرادی تعلق دارد که از خدمات آن بهره می برند. این شرکت بر پایه اصول تعاون، تفاهم متقابل تشکیل می شود که همیاری حرف اول را در آنجا می زند.

ویژگی شرکت تعاونی:
- قائم به ذات و متکی به اعضاء است نه سرمایه،
- هر عضو یک رای دارد (نسبت سهام به رای معنی ندارد)،
- برخورداری از مزایای معافیتهای مالیاتی در برخی از انواع تعاونیها،
- تساوی کلیه اعضا در برخورداری از حقوق و وظایف یکسان علیرغم تفاوت در میزان سهام،
- تقسیم مازاد درآمد بین اعضا در صورت وجود سود خالص سالانه،
- تخصیص سهام به نام اعضا و غیر قابل انتقال بودن آن به اعضا و غیر اعضا با تصویب هیات مدیره
- سنخیت و همفکری عامل مشترک و پیشرفت کار،
- حذف واسطه های غیر ضرور در کسب و تجارت و رقابت با صاحبان این گونه مشاغل کاذب،
- جلوگیری از بهره کشی و استثمار افراد

ارکان تعاونیها :
- مجمع عمومی
- هیأت مدیره
- بازرس یا بازرسان

سرمایه:
حداقل سرمایه برای تشکیل شرکت های تعاونی عام و خاص به ترتیب صد میلیون ریال و ده میلیون ریال تعیین شده است.

انواع شرکت تعاونی از لحاظ نوع فعالیت:
1- شرکت تعاونی تولیدی
شرکتی است که به منظور اشتغال در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش و صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری،روستایی، عشایری و نظایر اینها فعالیت می نماید و مجموعاٌ یک واحد تولیدی را با اشتغال در آن اداره می نمایند.

2- شرکت تعاونی توزیعی
شرکتی است که در امور مربوط به تهیه و توزیع کالا، مسکن، خدمات و سایر نیازمندیهای اعضا فعالیت می نماید.
انواع شرکت تعاونی از لحاظ نوع عضویت:
1- شرکت تعاونی عام
شرکتی است که عضویت در آن برای همه آزاد می باشد (تعداد اعضا در این تعاونیها حداقل 500 نفر و بر اساس نوع تعاونی که وزارت تعاون تعیین کرده، مشخص می شود).

2- شرکت تعاونی خاص
شرکتی است که عضویت در آن برای گروهی خاص مانند کارگران، دانشجویان، کشاورزان، زنان، پزشکان، وکلای دادگستری، اعضای هر صنف و مشاغل خاص و نظایر اینها با رعایت شرایط آزاد تعیین می شود.


انواع و اقسام شرکتهای تعاونی در ایران بر حسب گرایش:
1- کشاورزی
2- صنعتی
3- معدنی
4- خدماتی
5- مسکن
6- فرش دست باف
7- تأمین کننده نیاز تولید کنندگان
8- تأمین کننده نیاز مصرف کننده
9- اعتبار
10- حمل و نقل
11- چند منظوره


شرکت تعاونی فرا استانی:
در صورتی که حوزه عملیات هر تعاونی از لحاظ پذیرش اعضاء یا ارائه خدمات، مسکن، مواد مصرفی یا اعتبار و غیره به اعضاء فراتر از حد یک استان باشد، شرکت تعاونی فرااستانی نامیده می شود. تعاونیهای تولیدی به جهت آنکه حوزه عمل همه آنان داخل و خارج کشور است و محصولات خود را به متقاضیان ( اعم از عضو و غیر عضو) می فروشند از این جهت فرا استانی هستند لیکن عملا تحت نظارت واحدی از وزارت تعاون قرار دارند که مرکز عملیات آنها در حوزه آن واحد قرار می گیرد.

لازم به ذکر است که تشکیل تعاونی های فرااستانی توسط دفتر تشکیل و توسعه تعاونیهای وزارت تعاون انجام خواهد گرفت. در غیر این صورت نماینده هیأت موسس آن تعاونی مدارک مربوط را به اداره کل تعاون استان محل اجرای طرح ارائه خواهد نمود.