هیات حل اختلاف گمرک

1-    جایگاه قانونی هیئت‌های حل اختلاف گمرک 

هیئت‌های حل اختلاف گمرکی بر مبنای ماده ۱۴۴ قانون امور گمرکی مصوب ۱۳۹۰ و آیین‌نامه اجرایی آن ایجاد شده‌اند.  هدف از تشکیل این هیئت‌ها، رسیدگی به اختلافات میان گمرک و صاحبان کالا (یا نمایندگان قانونی آنها) درباره تعیین ارزش کالا، تعرفه‌بندی، میزان حقوق ورودی، عوارض، جرایم، ضبط کالا و موارد مشابه است.

2-    اعضای هیئت‌های حل اختلاف گمرک 

ترکیب اعضا طبق قانون این‌طور است:

1.     نماینده گمرک: معمولاً مدیرکل گمرک یا نماینده رسمی او (رئیس هیئت)، نماینده اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران یا اتاق تعاون ایران )بسته به نوع کالا و درخواست ذی‌نفع(.، یک قاضی یا نماینده معرفی شده از سوی قوه قضائیه (معمولاً به پیشنهاد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور یا دادگستری استان‌ها). 

حضور نماینده بخش خصوصی (اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون) الزامی است تا نظارت بر رعایت حقوق فعالان اقتصادی در تصمیمات هیئت‌ها برقرار باشد.

3-    وظایف هیئت‌های حل اختلاف گمرک

بر اساس قانون:

• رسیدگی به اختلافات ناشی از ارزش‌گذاری کالا، تعرفه‌بندی نادرست، تعیین حقوق و عوارض گمرکی.
• بررسی اعتراضات مربوط به ضبط یا مصادره کالاها.
• اتخاذ تصمیم نهایی درباره اختلاف گمرکی میان گمرک و صاحب کالا.
• صدور رأی که در صورت عدم اعتراض در مهلت قانونی، قطعی خواهد شد.
• رسیدگی به درخواست‌های بازنگری در جریمه‌ها و مبالغ اضافی وصول شده.

نقش اتاق تعاون ایران در هیئت‌های حل اختلاف گمرک می توتند به شدح زیر تعریف گردد :

• معرفی نماینده رسمی: اتاق تعاون ایران در صورت مربوط بودن پرونده به کالاهای تعاونی‌ها، مکلف است نماینده‌ای آگاه و آشنا به امور گمرکی معرفی کند تا در جلسات هیئت حضور یابد.
• دفاع از حقوق تعاونی‌ها: نماینده اتاق تعاون باید از حقوق و منافع تعاونی‌ها در اختلافات گمرکی دفاع کند و جلوی اجحاف را بگیرد.
• مشورت فنی: نماینده می‌تواند درباره ماهیت کالا، ارزشگذاری واقعی یا رویه‌های اجرایی گمرک توضیحات فنی و تخصصی بدهد.
• افزایش شفافیت: حضور نماینده اتاق تعاون به شفاف‌تر شدن و عادلانه‌تر شدن روند رسیدگی کمک می‌کند.

4-    نقش اتاق تعاون در هیئت های حل اختلاف گمرک

=        پیگیری برای حضور نمایندگان بخش تعاون در هیئت‌های حل اختلاف:
با توجه به گسترش صادرات و واردات تعاونی‌ها، اتاق تعاون می‌تواند با مکاتبه و مذاکره با گمرک ایران درخواست کند که نماینده‌ای از اتاق تعاون (به عنوان مشاور یا کارشناس مدعو) در پرونده‌های مرتبط با تعاونی‌ها حضور داشته باشد.

=        آموزش و مشاوره به تعاونی‌ها:
اتاق تعاون می‌تواند واحد مشاوره‌ای ایجاد کند که تعاونی‌ها را برای تنظیم درست اظهارنامه‌های گمرکی و پیگیری اختلافات راهنمایی کند تا کارشان به هیئت‌های حل اختلاف کشیده نشود یا اگر شد، قوی دفاع کنند.

=        تهیه گزارش‌های تخصصی:
اتاق تعاون می‌تواند بر مبنای پرونده‌های واقعی، مشکلات و ابهامات گمرکی تعاونی‌ها را احصاء کند و در قالب پیشنهادهایی به گمرک جمهوری اسلامی ایران ارسال کند.

=        حمایت حقوقی:
اتاق تعاون می‌تواند تیمی حقوقی برای دفاع از منافع تعاونی‌ها در فرآیندهای حل اختلاف یا تجدیدنظر داشته باشد.